Keltisch

Publieksprogramma 100 jaar Keltisch

Aan de Universiteit Utrecht wordt er al sinds 1923 onderzoek gedaan naar Keltische talen en culturen. Dit hebben we te danken aan de hoogleraar Germanistiek, Anton Gerard van Hamel, die vastbesloten was dat de Keltistiek toegevoegd moest worden aan zijn leeropdracht, omdat hij van mening was dat talen niet in afzondering bestudeerd kunnen worden.

Om ons honderdjarig bestaan feestelijk te vieren bieden wij u het minifestival De Keltische Zomer aan, boordevol interessante workshops, lezingen, films, nieuwe publicaties en muzikale verrassingen. Wij hopen dat u zo op een speelse en toch diepgaande manier kennis kan maken met de wereld van de keltistiek.

Wilt u op de hoogte blijven van de laatste nieuwtjes? Meldt u dan aan voor onze nieuwsbrief via deze link. Het programma is ook te downloaden als een folder. Aanmelden kan via dit inschrijfformulier. Veel plezier op De Keltische Zomer!

Programma

Vrijdag 30 juni

Locatie: Tivoli Vredenburg, Cloud 9 (Kaartje Verplicht)
Officiële Aftrap #DeKeltischeZomer met optreden Ierstalige band IMLÉ & Róisín Seoighe

Zaterdag 1 juli

Locatie: Universiteitsbibliotheek Utrecht Binnenstad, Drift 27, 3512 BR Utrecht. Ingang via Drift 27 of Wittevrouwenstraat 9.

10.00-17.00    Kraampjes op de binnenplaats UBU

De Eetkamer Drift 25, 002 (ingang via Drift 27)
10.30-11.00 Lezing 100 Jaar Keltisch & launch publicatie
11.05-11.35 Minicursus Oudfries Workshop kolomwieltje maken
11.45-12.30 Lezing: Wat is een Kelt?
14.00-15.30 Vertoning Mabinogi-ogi + gesprek YA fictie auteur Cathinca van Sprundel Workshop vouwalmanak maken
15.35-16.05 Tragicomix: Branwen, een voorstelling
16.05-17.00 De Keltische Harp – een Muzikale reis Fidchell Workshop Asterix

 

Locatie: Parnassos, Kruisstraat 201, 3581 GK Utrecht
17.30-22.00 Grote Alumnireünie, incl. optredens, launch biografie, en pubquiz

Beschrijving programma-onderdelen

IMLÉ en Róisín Seoighe

Three band members of IMLÉ smiling looking in the cameraDe Ierstalige band IMLÉ & Róisín Seoighe mengen op een vernuftige wijze de traditionele Ierse zang (sean-nós) en muziek met catchy pop, hiphop en rap. Het resultaat is een album dat je niet meer af kan zetten, en waar je zin van krijgt om Iers te leren, zodat je alles extra hard kan meezingen

NÓS Mag – Cúis dóchais do thodhchaí an cheoil nua-chumtha Ghaeilge i eisiúint ‘IMLÉ’, bí cinnte de sin (zonder twijfel geeft IMLÉ’s album ons weer hoop voor de toekomst van nieuwe Ierstalige muziek).

Lezing 1: 100 jaar Keltisch & Launch online tentoonstelling

Dr. Bart Jaski, conservator van de Universiteitsbibliotheek Utrecht en historicus van middeleeuws Ierland, en dr. Nike Stam, docent aan de opleiding Keltisch, nemen ons mee op een reis door de archieven van 100 jaar Keltisch in Nederland. Hoe is de opleiding ontstaan, wie hebben het al die tijd draaiende gehouden, en wat doet een ‘keltoloog’ eigenlijk de hele dag? Daarnaast zal tijdens deze lezing op feestelijk manier de podcast #OpZoekNaarDeDraak!

Minicursus Oudfries

Aangezien de eerste professor Keltisch in Nederland (Anton van Hamel) ook een Germanist was, mag een germanistisch onderwerp niet ontbreken! Verrijk je talenkennis met deze minicursus Oudfries, gedoceerd door experts Peter Alexander Kerkhof en Han Nijdam van de Fryske Akademy in Leeuwarden.

Workshop 1: Kolomwijswieltje maken (** Aanmelding verplicht)

Boekenleggers kende men in de middeleeuwen al, zoals het ‘kolomwijswieltje’. Men kan kiezen uit verschillende soorten. Deze boekenlegger wordt gemaakt van perkament, grof linnen draad en er is keuze uit diverse soorten touw of linten.

Workshop 2: Middeleeuwse Vouwalmanak maken (** Aanmelding verplicht)

Een bijzonder en intrigerend middeleeuws boekje is de ‘gevouwen almanak’. Dit kleine boekje bestaat uit een stapeltje 2, 3 of 4 keer gevouwen bladen en een kaftje van perkament, textiel of leer. Dichtgevouwen werd het aan de riem meegedragen.

Lezing 2: Wat is een Kelt?

Wat is Keltisch? En wie zijn de Kelten? Dit zijn de vragen die Dr. Lars Nooij in deze lezing zal proberen te beantwoorden. Het hangt er een beetje van af wie je het vraagt. Om toch tot een antwoord te komen, zullen we een reis door de tijd moeten maken. Onze eerste stap brengt ons naar de gebieden rond de Zwarte Zee, rond het huidige Oekraïne, waar de wortels van vrijwel alle Europese talen liggen. We volgen de sprekers van deze oertaal naar Centraal Europa, waar de eerste Kelten tal van kunstschatten achterlieten, waarvan we tot op de dag van vandaag de invloeden terug zien. Even later leren we de Kelten als woeste krijgsheren kennen in Griekse en Romeinse bronnen.
Pas in de middeleeuwen kunnen we de Keltische volken via hun eigen teksten bestuderen. Kelten vind je dan nog slechts in het uiterste Westen van Europa, als Ieren, Schotten, Welshmen en Bretonnen, die zichzelf niet bewust waren van hun gedeelde oorsprong. Pas in de moderne tijd ontstond opnieuw het besef van een ‘Keltische’ identiteit en keert de Kelt met een vleugje romantiek terug op het wereldtoneel, terwijl de laatste Keltische talen juist in de verdrukking raken en de band tussen taal en cultuur losser wordt. Wat ons terugbrengt tot onze originele vraag: wat is Keltisch, en wie is een Kelt?

Vertoning Mabinogi-ogi & Gesprek met Cathinca van Sprundel

the cast of Mabinogi-ogi in their costumes looking at the cameraIn 2017 begon de Welshtalige omroep S4C met het uitzenden van de kinderserie Mabinogi-ogi. Deze serie is een doldwaze interpretatie van de middeleeuwse verhalen die samen vaak aangeduid worden als de Mabinogi. Het doel van de programmamakers was om Welshe kinderen kennis te laten maken met hun culturele erfgoed, en dit doen ze inmiddels al vijf jaar met groot succes. Wij mogen een aflevering van deze populaire serie laten zien (met Engelse ondertiteling!), om vervolgens in gesprek te gaan met kinderboekenschrijfster Cathinca van Sprundel over hoe je dat nou precies doet, middeleeuwse verhalen toegankelijk maken voor een modern en jong publiek.

Cathinca houdt haar twee boeken vast Van kleins af aan was Cathinca van Sprundel (1989) verliefd op schrijven en letters. Ze verslond stapels boeken en liet zich betoveren door oude mythen en sprookjes. Haar fascinatie met de Keltische cultuur ontstond toen ze in haar tienerjaren folkmuziek en Riverdance ontdekte. Tijdens haar studie Film- en Literatuurwetenschappen in Leiden schreef ze haar scriptie over de vrouwen in de vier takken van de Mabinogi. Deze Welshe verhalencollectie liet haar niet los. Jaren later en een master Journalistiek verder schreef ze haar eerste fantasyboek ‘De vrouwe van Myrdin’, losjes geïnspireerd op de vierde tak en later ‘De held van Anwyn’, een adaptatie van de eerste tak. Met haar boeken laat ze een heel nieuw publiek kennismaken met deze Middeleeuwse verhalen. Haar werk is vertaald in het Engels, Duits, Italiaans, Chinees en Turks. www.cathinca.com. Cathinca’s boeken zijn te koop gedurende de dag, en ze is graag bereid ze voor je te signeren!

Studievereniging Asterix ism Tragicomix: Branwen, a new interpretation

S. V. Asterix presents our very first play performed by the wonderful people of Tragicomix! See our version of The Second Branch of the Mabinogi! Follow along with the narrator as she tells the story of Branwen as she moves to Ireland with her new husband Matholwch. Have you always wanted to see a mountain cross the sea to Ireland to save his sister? Excitement and sensation awaits!

Workshop 3: Middeleeuws schaken ‘Fidchell’ (** Aanmelding Verplicht)

Wanneer je tijdens de opleiding Keltisch mag beginnen met het vertalen van Oudierse teksten kom je al snel het spelletje ‘Fidchell’, of in het Welsh ‘Gwyddbwyll’, tegen. Maar wat is dat nou precies? Eigenlijk weten we dat helemaal niet zo goed. Zo werd het spelletje vroeger nog wel eens vertaald als ‘schaken’ of ‘dammen’, maar inmiddels lijkt men hier toch vanaf te zijn gestapt. Er is dus maar weinig bekend over dit spelletje en volledig uitgewerkte spelregels zijn er eigenlijk ook niet. Dit wil echter niet zeggen dat we helemaal niets over dit spelletje weten. In deze workshop duiken we kort in de geschiedenis en de spelregels van Fidchell, en als we de regels eenmaal door hebben genomen kan het speelplezier beginnen!

Historische en moderne keltische harppresentatie met mini-concert

Dimitri tussen zijn harpverzamelingAlumnus van de opleiding Keltisch en erkend keltoloog en muzikant Dimitri Boekhoorn neemt je mee op een reis langs verscheidene Keltische harpen. In plaats van een standaard Iers-Schots-Bretons harpconcert, is dit een presentatie van verschillende historische, traditionele en moderne harpen uit Keltische landen, en een lezing over de Keltische muziekgeschiedenis, waarin veel plaats is voor de veelzijdige symboliek van de Gaelische Clairseach met haar gouden en messing snaren, de Pictische harp, de Welse harpen met historish darm en paardehaar… en tevens enkele andere unieke instrumenten! Meer informatie over Dimitri is te vinden op zijn website www.harpes-dimitri.eu.

Grote Alumnireünie

Voor alumni van de opleiding Keltische Talen en Cultuur wordt er op zaterdagavond een Grote Alumnireünie georganiseerd in cultureel centrum Parnassos. Hier zijn ook de huidige studenten, bijvakkers en oud-docenten uiteraard van harte welkom. De avond biedt de gelegenheid aan vele generaties Kelten om elkaar te ontmoeten en om bij te praten, maar er zal ook ruimte zijn voor een muzikaal programma en een pubquiz!

Keltische Markt

Stichting A. G. van Hamel – Boekverkoop
De Stichting A. G. van Hamel staat bekend om hun uitbundige boekverkoop. Snuffel tussen de vele boeken over Schotse, Ierse of Welshe geschiedenis, of tik een taalcursus van één van de Keltische talen de kop!

Studievereniging S. V. Asterix & Opleiding Keltisch UU
De Studievereniging Asterix van de opleiding Keltisch zal ook een tweedehands boekverkoop houden, en daarnaast hun unieke totebags en boekenleggers te koop aanbieden – mis het niet!

Cathinca van Sprundel

Op zoek naar een sprookjesachtige en mythische young adult fantasy? Ga dan langs bij het kraampje van Cathinca van Sprundel. Van verhalenbundel tot novelle en complete roman, al haar werken zijn daar te vinden, en wellicht signeert ze zelfs je exemplaar voor je!

Feestelijke Publicaties

Biografie Anton van Hamel, de eerste hoogleraar Keltisch
Met de uitgave Man van Twee Werelden: A. G. van Hamel als keltoloog en germanist wordt het 100-jarig jubileum van de leerstoel Keltisch in Utrecht gevierd en tegelijk eer betoond aan A. G. van Hamel, een baanbrekend geleerde met vele gezichten. In 1923 wordt Anton Gerard van Hamel (1886-1945) hoogleraar Germaanse taal- en letterkunde in Utrecht. Aan zijn leeropdracht wordt ook de keltistiek toegevoegd, waarmee de wetenschappelijke studie van de Keltische talen en literaturen voor het eerst een formele plek in het Nederlandse universitaire bestel verwerft. Van Hamel verbindt daarmee twee werelden met elkaar, de oudgermanistiek en de keltistiek, en zijn rol als verbinder zien we terug in zijn contacten met wetenschappers in zowel Ierland en Wales als in IJsland en Denemarken. Zijn internationale carrière beslaat de periode tussen en gedurende de twee wereldoorlogen, en wordt gekenmerkt door tegenslagen en triomfen, door arrestaties en vriendschappen, en door verguizing en bewondering.

Podcast ‘Op Zoek naar de Draak’, over hoogleraar Maartje Draak

“De naam is Draak, ik doe in Kelten. Gaat u zitten.” Altijd al meer willen weten over de eerste Nederlandse vrouwelijke hoogleraar Keltisch (aan twee universiteiten!) en wat ze betekend heeft voor de opleiding Keltische Talen en Cultuur? Luister dan naar de podcast Op Zoek naar de Draak! In de podcast duiken twee stagiaires, Darina Knoops en Marieke Rotman, in het leven van Maartje Draak (1907-1995), professor Keltisch en ook bekend als de befaamde Kaatje Kater uit Het Bureau van Voskuil. Ze bespreken onder andere haar levensloop, haar bijdrage aan het onderzoek naar sprookjes en Arthuristiek en haar rol als vrouw in een mannenwereld. Om een goed beeld van haar te schetsen zijn niet alleen haar eigen archieven gebruikt (recent gedoneerd aan de Universiteitsbibliotheek Utrecht), maar zijn ook veel interviews gehouden met mensen die haar goed kenden. Kom lekker luisteren en laat je in 3 afleveringen verassen door het boeiende leven van de Draak!

Over de organisatie

De Keltische Zomer wordt georganiseerd door de opleiding Keltische Talen en Cultuur van de Universiteit Utrecht, in samenwerking met de Universiteitsbibliotheek Utrecht, de Studievereniging Asterix en de Stichting A. G. van Hamel voor Keltische Studies. De Stichting is opgericht in 1991 en heeft als doel de (wetenschappelijke) studie van de Keltische talen en culturen, in het bijzonder in Nederland, te bevorderen. Zij geeft onder andere het online tijdschrift Kelten uit en beheert de internationaal gewaardeerde online bibliografie van Keltisch Codecs. In de Universiteitsbibliotheek Utrecht worden de archieven van hoogleraren Keltisch Anton van Hamel en Maartje Draak bewaard, die de basis vormen van de publicaties die ter ere van het honderdjarig bestaan uitgebracht worden. Met Anton Gerard van Hamel (1886-1945) begon in 1923 de universitaire opleiding van wat ook wel de keltologie of keltistiek wordt genoemd in Utrecht. De opleiding is nog steeds uniek in de Benelux en kan bogen op een ‘prestigieuze traditie en wereldwijde uitstraling’: de opleiding is ‘sinds jaar en dag een parel op de kroon van de Universiteit Utrecht’ (NVAO-rapport 31 juli 2007). In de Nationale Studenten Enquête is de waardering voor de opleiding al jarenlang bovengemiddeld hoog, zoals ook blijkt uit de verhalen van alumni. Al is de opleiding relatief klein, Keltisch mag zich laten voorstaan op een bijzondere plaats binnen de Utrechtse Geesteswetenschappen.

Mede mogelijk gemaakt door

Departement Talen, Literatuur en Communicatie (UU)
Universiteitsbibliotheek (UU)
S.V. Asterix
JAN (Jonge Alumni Netwerk UU)/Utrechts Universiteitsfonds
Gilles Hondius Foundation
Maartje Draak Fonds & KNAW
Kattendijke Drucker Stichting
Fentener van Vlissingenfonds
Irish Embassy to the Netherlands, the Hague
Prof. Van Winterfonds
K. F. Heinfonds
Fryske Akademy
S4C – Stwnsh & Boom Cymru
Gael Linn
TG4